Warunkiem powodzenia procesu rekrutacji jest dobre wzajemne zrozumienie kandydata i rekrutera. Niestety, z własnych doświadczeń wiem, że często w komunikacji na linii kandydat-pracodawca pojawiają się niedopowiedzenia, luki informacyjne. W wielu przypadkach już witamy się z gąską, a nagle okazuje się, że nie dogadaliśmy się w sprawie zapisów w umowie albo systemu premiowego. Sprawa wypływa na ostatnim etapie rozmów, kiedy obie strony są już niemal pewne pozytywnego zakończenia procesu. Dobrze jest oszczędzić sobie takich rozczarowań i zminimalizować ryzyko nieporozumień. Przedstawię Ci kilka obszarów, w których często dochodzi do nieporozumień między rekruterem a kandydatem. Dowiesz się też, jak możesz zapobiec tym trudnościom.
Zakres obowiązków
Brzmi trochę naciąganie, a jednak. Znam wiele osób, które po kilku miesiącach od zatrudnienia jako źródło niezadowolenia podawały, że ich wizja zadań nie pokryła się z tym, co zastali w firmie. Jest to niestety jeden z częstych powodów tzw. szybkich odejść. Jak to możliwe, że obie strony nie dogadały się co do tak podstawowej sprawy podczas interview? Powodów może być całe mnóstwo. Od prozaicznych, jak niewystarczający czas poświęcony na wyjaśnienie roli, po bardziej złożone – zmiany w organizacji, brak odwagi, by dopytać o szczegóły.
Co możesz zrobić jako kandydat, by zminimalizować takie ryzyko?
- Przygotuj pytania odnośnie do zakresu zadań i odpowiedzialności – im bardziej szczegółowe, tym lepiej. Jeśli rekruter nie jest w stanie odpowiedzieć na każde z nich, poproś o to potencjalnego przełożonego.
- Pytania powinny być konkretne. Jak wygląda typowy dzień/tydzień pracy na tym stanowisku? Przykłady projektów realizowanych w ostatnim czasie? Główne wyzwania i trudności?
- Ważne, byś dowiedział się, w jakim stopniu będziesz realnie współpracować z ludźmi. Na jakim poziomie i w jakim charakterze, jakimi systemami/narzędziami będziesz się posługiwać itp.
- Jakie są główne cele Twojego stanowiska? Z czego będziesz konkretnie rozliczany?
- Może w ramach procesu rekrutacji jest opcja porozmawiania z potencjalnym kolegą z zespołu lub osobą, która aktualnie odchodzi z tego stanowiska? Często to one będą Ci w stanie opowiedzieć o danej roli lepiej niż manager, przynajmniej na poziomie operacyjnym.
Oczekiwania i wartości
Podczas rozmowy rekrutacyjnej często padają pytania: „Co jest dla Pani ważne w pracy? Jakie wartości? Co szczególnie ceni sobie Pan w codziennej współpracy?” Te wszystkie kwestie dotyczą Twoich oczekiwań. Jeśli nie wyjaśnicie sobie z rekruterem, jakie masz oczekiwania względem Twojego przyszłego środowiska pracy, może się okazać, że trafisz z deszczu pod rynnę. Po kilku miesiącach zorientujesz się, że nie po drodze Ci z mało elastycznym czasem pracy, kulturą prowadzenia projektów albo zastaną hierarchią.
Warto znaleźć chwilę na zwerbalizowanie oczekiwań, które są z Twojego punktu widzenia najistotniejsze. Na opisanie wszystkich na pewno nie wystarczy Ci czasu podczas rozmowy.
- Jeszcze przed rozpoczęciem poszukiwań nowej pracy zastanów się, jakie aspekty podobały Ci się w dotychczasowej pracy. Co było OK i chcesz to podtrzymać, a co się nie sprawdziło. Zwróć szczególną uwagę na to, co było najbardziej pozytywne i motywujące oraz na te czynniki, które najsilniej wpłynęły na Twoją decyzję o odejściu. Mogą być one związane z różnymi aspektami pracy: środowiskiem, relacjami, systemami i narzędziami, czasem pracy… Spójrz szeroko na swoje dotychczasowe doświadczenia.
- Gdy już wyłuszczysz te punkty, wybierz kilka najważniejszych, o których na pewno opowiesz podczas rozmowy. Możesz wytypować 1-2 dodatkowe wymagania, o których wspomnisz w miarę możliwości.
- Doprecyzuj, o co Ci chodzi. Oczekujesz „mało formalnej struktury”? Opisz rekruterowi, co masz na myśli, najlepiej posiłkując się jakimś konkretnym przykładem. Ogólniki nic nie mówią, a tylko zaciemniają obraz sytuacji.
- Nie daj się zbyć! Jeśli podczas rekrutacji nikt nie zająknie się na temat Twoich oczekiwań, to koniecznie wywalcz czas na ich przedstawienie. Zapomniałeś o czymś wspomnieć? Skontaktuj się z rekruterem po interview. A żeby nie zapomnieć, najlepiej spisz sobie w punktach, o co chcesz dopytać i przyjdź z listą na rozmowę.
Wynagrodzenie i kwestie formalne
Sam temat wynagrodzenia to kwestia, której trzeba by poświęcić co najmniej jeden oddzielny wpis. Tutaj ograniczę się do najważniejszych zagadnień, które należy poruszyć w procesie rekrutacji, bez zagłębiania się w sztukę prowadzenia samych negocjacji. Najczęstsze nieporozumienia na tle finansowym: kandydat nie zna dobrze całego pakietu świadczeń prócz wynagrodzenia podstawowego i dowiaduje się o tym na 5 min przed podpisaniem umowy, brak uzgodnienia jasnych kryteriów oczekiwań finansowych – brutto czy netto, na umowę o pracę czy B2B? Przykłady można mnożyć. Do nieporozumień na tle pieniędzy dochodzą też często aspekty formalne: niejasność co do możliwego terminu rozpoczęcia współpracy, kwestii elastycznego czasu pracy czy zapisów dotyczących zakazu konkurencji.
Jak to ogarnąć?
- Musisz być świadomy swoich oczekiwań finansowych i umieć je opisać w konkretny sposób. Wyrażaj się precyzyjne, by mieć pewność, że rekruter zrozumiał to samo co ty.
- O swoich oczekiwaniach nie musisz mówić od razu dokładnie. Zazwyczaj na początku wystarczy podanie widełek. Lepsze przybliżenie możesz podać dopiero po dłuższej rozmowie, gdy już poznasz rolę i oczekiwania drugiej strony.
- Zawsze bierz pod uwagę całokształt finansowy oferty, tzw. wartość oczekiwaną tego, co możesz zyskać miesięcznie, kwartalnie czy rocznie. W swoje kalkulacje wliczaj cały pakiet dostępnych benefitów, uwzględnij też system premiowy, ew. ulgi podatkowe itp. Dopiero taka złożona kalkulacja pokaże Ci prawdziwą wartość oferty i pozwoli ją rzetelnie porównać z ewentualną inną opcją.
- Co do pozostałych kwestii formalnych, mam dwie ogólne uwagi. Po pierwsze, dopytuj o to, co Cię nurtuje jak najwcześniej, by rozwiać wszelkie wątpliwości. Czasem naprawdę można położyć proces przez takie „drobnostki”. Jeśli firma nie spełnia jakichś kryteriów, które są dla Ciebie zasadnicze, to szkoda Twojego czasu. Po drugie, proś o kwity. Na dalszym etapie rozmów firma powinna mieć gotowość przedstawić Ci wzór umowy czy zapisów dotyczących benefitów, regulaminów. Przeczytaj wszystko 3 razy i dopytuj. Szczególnie, jeśli podpisujesz kontrakt B2B lub umowę cywilnoprawną, które z racji na większą elastyczność niż umowa o pracę mogą zawierać mnóstwo różnych mniej standardowych zapisów.
Kwestie kulturowe
Wydawałoby się, że żyjemy w mocno zglobalizowanym świecie, a procesy rekrutacji są wystandaryzowane i przebiegają bardzo podobnie w różnych krajach. To tylko część prawdy. Owszem, schemat procesu rekrutacji do firmy w Monachium czy Rzymie może być taki sam, jak w Warszawie, jednak będą się one od siebie różnić pewnymi szczegółami. Niuansami, które mogą zaważyć na Twojej kandydaturze. Przez kilka lat pracowałam rekrutując osoby do spółki poza Polską, mam też prywatne doświadczenia jako kandydat w procesach międzynarodowych. Na bazie tych procesów przekonałam się, że w różnych krajach w odmienny sposób rozmawia się chociażby o oczekiwaniach finansowych (na innym etapie lub bardziej „twardo” bądź „miękko” niż u nas). Pracodawca może potrzebować wcześniej określenia pewnych kwestii formalnych, przy czym umowy mogą wyglądać inaczej. Nawet, jeśli istnieje spółka-córka w Polsce, to do tych uregulowań mogą przenikać pewne zapisy z innych kultur prawnych.
Zatem:
- Jeśli ubiegasz się o pracę za granicą, dowiedz się najpierw jak najwięcej o zwyczajach panujących na tamtejszym rynku pracy. Zrób research portali, poszukaj w swojej sieci kontaktów osób, które mają doświadczenia z tym krajem. Zapisz się na webinar dotyczący rekrutacji prowadzony przez native’a, poradź się rekrutera z agencji operującej w danej lokalizacji.
- Zapoznaj się z wymaganiami formalnymi, np. kwestią CV i istotnych dokumentów aplikacyjnych, uprawnień, prawem pracy. Zbadaj, w jaki sposób i kiedy negocjuje się wynagrodzenie, jak rozmawiać o swoich oczekiwaniach, by nie wypaść na osobę zbyt natarczywą lub mało zainteresowaną.
- Bądź otwarty i wyjaśniaj swoje wątpliwości. Obawiasz się, jak Twoje pytanie może zostać odebrane? Zaznacz, że pochodzisz z kraju, w którym są inne praktyki biznesowe czy uwarunkowania prawne i Twoja wątpliwość wynika z chęci upewnienia się co do danej kwestii, a nie zbytniej natarczywości lub nieufności. Czegoś nie zrozumiałeś? Poproś o przesłanie informacji na piśmie, będziesz mieć czas, by na spokojnie je przeanalizować.
